Pożar
niekontrolowany proces palenia materiałów palnych w miejscu do tego nie przeznaczonym. Powstaje zarówno w wyniku czynników zewnętrznych (np. zaprószenie ognia), jak i wewnętrznych (np. reakcje chemiczne egzotermiczne).
Bioterroryzm
- to bezprawne, nielegalne użycie czynników biologicznych wobec ludzi z zamiarem wymuszenia jakiegoś działania lub zastraszenia rządu i ludności cywilnej dla osiągnięcia celów osobistych, politycznych, społecznych lub religijnych. W tym celu mogą być użyte bakterie, riketsje, wirusy lub materiały z nich pochodzące oraz różnego rodzaju toksyny przez nie wytwarzane. Sytuacje, które mogą świadczyć o oznakach ataku bioterrorystycznego:
- duża liczba niewyjaśnionych zachorowań lub zgonów w pewnym czasie i o podobnych objawach, dotyczących np. występowania zmian na skórze lub na błonach śluzowych, objawów uszkodzenia układu nerwowego czy układu oddechowego,
- nagły wzrost zachorowań i umieralności w wyniku znanych chorób,
- wystąpienie nietypowych dla czasu i miejsca zachorowań,
- pojawienie się dziwnych chorób,
- nietypowy sposób transmisji chorób,
- niewyjaśniony wzrost zachorowań na chorobę endemiczną.
Burza
zjawisko atmosferyczne, podczas którego występują intensywne ulewne opady. Często połączone z wyładowaniami atmosferycznymi i silnym wiatrem.
Epidemia
szybkie rozprzestrzenianie się ostrych chorób zakaźnych i niezakaźnych wśród ludzi (epizootia - wśród zwierząt, epifitia - wśród roślin). Epidemia może stać się przyczyną klęski żywiołowej. Choroby zakaźne powodowane są przez mikroby (bakterie, wirusy, riketsje, grzyby).
Epizootia, epizoocja
epidemia choroby zakaźnej u zwierząt, zarówno dzikich, jak i hodowlanych. Ze względu na nasilanie się chorób odzwierzęcych w populacji ludzkiej, związane z przechodzeniem z hodowli drobnotowarowej zwierząt użytkowych na hodowlę wielkotowarową. Epidemia pojawiająca się wśród zwierząt stanowi sygnał alarmowy dla służb sanitarno-przeciwepidemicznych do natychmiastowego wprowadzenia działań profilaktycznych w populacji ludzi.
Gradobicie
zjawisko meteorologiczne polegające na opadzie bryłek lodu o średnicy 0,5 - 5 cm. Najczęściej występuje w ciepłej porze roku. Towarzyszą mu wyładowania atmosferyczne.
Huragan
silny, porywisty wiatr wiejący z prędkością powyżej 120 km/h. Sieje spustoszenie, łamie i wyrywa drzewa, niszczy budynki. Powstaje w wyniku opadania chłodnych mas powietrza i zderzenia frontów atmosferycznych.
Katastrofa budowlana
katastrofą budowlaną jest niezamierzone, gwałtowne zniszczenie obiektu budowlanego lub jego części, a także konstrukcyjnych elementów rusztowań, elementów urządzeń formujących, ścianek szczelnych i obudowy wykopów.
Katastrofa komunikacyjna
to zderzenie pojazdów mechanicznych uczestniczących w ruchu drogowym (kolejowym), ale też upadek statku powietrznego (może powodować przerwy w komunikacji). Katastrofą komunikacyjną jest także zderzenia pojazdu z przeszkodą lub kolizja pojazdów uczestniczących w ruchu drogowych z pojazdami szynowymi.
Powódź
- to wezbranie wody w ciekach naturalnych, zbiornikach wodnych, kanałach lub na morzu, podczas którego woda po przekroczeniu stanu brzegowego zalewa doliny rzeczne albo tereny depresyjne i powoduje zagrożenia dla ludności i mienia.
Podtopienie
zalanie terenów w wyniku deszczu nawalnego, lub spływu wód po zboczach lub stokach na terenach górskich i falistych. Podtopienie może wystąpić jeśli obfity śnieg leży na zamarzniętym gruncie, a w okresie roztopowym nastąpi gwałtowny wzrost temperatury powietrza, pokrywa śnieżna stopi się szybko i w krótkim czasie pojawi się duża ilość wody.
Skażenie radiacyjne
może nastąpić w wyniku uwolnienia substancji promieniotwórczej podczas awarii reaktorów atomowych albo w trakcie przewozu substancji radioaktywnych.
Susza
długotrwały okres bez opadów atmosferycznych lub z dużym ich niedoborem.
Terroryzm
to szeroki termin określający użycie siły lub przemocy w stosunku do osób lub własności, którego celem jest zastraszenie, przymuszenie, okup lub spełnienie żądań politycznych albo religijnych. Akt terroru ma wywołać strach w jak największej części społeczeństwa i dać odczucie, że władza jest bezsilna wobec takich poczynań. Skutkiem terroryzmu jest najczęściej duża liczba ofiar, uszkodzenia budynków, ale też i zakłócenia w dostępie do podstawowych usług.
Toksyczne środki przemysłowe
to substancja albo mieszanina substancji, które ze względu na swoje właściwości chemiczne mogą powodować skomplikowane problemy ekologiczne, mające bezpośredni wpływ na życie. Taką substancją niebezpieczną może być surowiec, półprodukt, produkt, odpad lub substancja powstała w wyniku awarii.
Trąba powietrzna
wirowy ruch powietrza, powstający w chmurze burzowej, rozwija się on do postaci wielkiego rękawa lub ogona. Podstawa trąby przy powierzchni ziemi może liczyć do 30 metrów. Trąba powietrzna osiąga wysokość 800-1500 metrów i może przemieścić się na odległość około 50-60 km. Siła trąby jest tak duża, że może ona porwać człowieka, zwierzęta, elementy budynku, samochody.
Wichura
wiatr wiejący z prędkością powyżej 75km/h. Może powodować uszkodzenia budynków, łamać i wyrywać drzewa.
Wyładowania atmosferyczne
gigantyczne, elektryczne wyładowania w atmosferze połączone z piorunami liniowymi i kulistymi. Pioruny te mogą powodować ciężkie porażenia, a nawet śmierć.
Śnieżyce
to intensywny opad śniegu z towarzyszącym mu porywistym wiatrem. Podczas trwania śnieżycy wiatr przenosi zarówno śnieg spadający, jak też podnoszony z powierzchni pokrywy śnieżnej.
Niewypał
amunicja zawierająca ładunek miotający, która nie wypaliła mimo stworzenia odpowiednich warunków do tego procesu. Podobnym pojęciem jest niewybuch, który odnosi się jednak nie do ładunku miotającego lecz do ładunku wybuchowego. Pojęcie niewypału używa się wobec dwóch rodzajów amunicji- wybuchającej z siłą mniejszą od detonacji, oraz zapalającej się. Generalnie pojęcie odnosi się do środków zawierających materiał wybuchowy o charakterze miotającym, czyli takich, w których wybuch ma charakter deflagracji, mogą to być jednak także inne naboje, np. ze sprężonym gazem. Niewypałem może stać się również spłonka lub inny zapalnik. Oprócz nabojów, niewypałami mogą stać się również inne środki zawierające materiały wybuchowe deflagrujące, np. materiały hukowe, ale także różnego rodzaju inne środki pirotechniczne, nawet nie deflagrujące, ale np. spalające się gwałtownie lub mogące się palić bez dostępu powietrza z zewnątrz. Do niewypałów zalicza się również środki zapalające się, np. race świetlne, świece dymne itp. Przyczyną powstania niewypału może być nie uruchomienie lub złe działanie zapalnika, zmiany chemiczne w samym materiale itp. Za niewypały nie uważa się środków właściwie składowanych, a jedynie te, które zostały użyte, ale nie zadziałały, lub zadziałały nieprawidłowo, skutkiem czego mogą nadal stanowić niebezpieczeństwo. Oprócz tego za niewypały uważa się również środki pozbawione właściwego nadzoru i kontroli, np. gdzieś wykryte, niewiadomego pochodzenia, uszkodzone, przeterminowane itp. Sposób obchodzenia się z niewypałami oraz metody ich niszczenia regulują szczegółowo odpowiednie instrukcje dla saperów. Przede wszystkim zabroniony jest jakikolwiek kontakt osób postronnych z niewypałami, gdyż środki tego typu zachowują zazwyczaj swoją aktywność przez bardzo długi czas i może się zdarzyć, iż bardzo delikatny bodziec (np. poszturchnięcie) spowoduje eksplozję niewypału.
Materiał wybuchowy
to pojedynczy związek chemiczny lub mieszanina kilku związków chemicznych, która jest zdolna w odpowiednich warunkach do gwałtownej reakcji chemicznej o charakterze egzotermicznym, której towarzyszy wydzielenie wielkiej ilości produktów gazowych w postaci wybuchu (detonacji lub deflagracji). Prawdopodobnie pierwszym materiałem wybuchowym był wynaleziony w Chinach proch czarny. Inicjacja reakcji, której ulega materiał wybuchowy, wymaga bodźców zewnętrznych. Mogą one być rozmaite w zależności od charakteru materiału wybuchowego. Może to być np.: działanie mechaniczne (wybuch innego materiału, uderzenie, potarcie, a czasem nawet lekki dotyk), ogrzanie, dopływ światła lub prądu elektrycznego, czy też kontakt z inną substancją chemiczną.
Materiały wybuchowe dzieli się, ze względu na zastosowanie, na:
- inicjujące - np. piorunian rtęci, azydek ołowiu;
są to materiały o stosunkowo słabej mocy detonacji, a ich podstawową cechą jest szczególnie duża podatność na bodźce zewnętrzne; służą do zapoczątkowania reakcji w materiałach o mniejszej podatności na bodźce lub do wywołania reakcji w jakiś szczególny sposób - kruszące - np. kwas pikrynowy, trotyl, nitrogliceryna, dynamity, heksogen;
są to materiały o najgwałtowniejszej detancji (najkrótszym czasie przebiegu reakcji), a więc największej sile działania; z reguły wymagają zapoczątkowania reakcji wybuchowej przez inny materiał wybuchowy; dodatkowo dzieli się je na materiały o normalnej sile działania (trotyl), o zwiększonej sile działania (PMW,tretyl,pentryl,heksogen) i o zmniejszonej sile działania - miotające - np. proch czarny, azotan celulozy;
są to materiały stosunkowo powoli wybuchające, natomiast ich podstawową cechą jest maksymalnie duża ilość gazowych produktów reakcji; służą do napędzania broni palnej - bezpieczne - materiały, którym podczas wybuchu nie towarzyszy płomień;
są to materiały specjalnego przeznaczenia, np. w kopalniach zagrożonych wybuchem gazów palnych - masy pirotechniczne - materiały o specjalnej charakterystyce wybuchu, służące do wywoływania rozmaitych efektów, takich jak: duży huk, duży błysk, błysk w określonym kolorze, duża ilość dymu, emanacja iskier itp.
Te same materiały wybuchowe mogą mieć odmienną charakterystykę wybuchu, w zależności od szeregu czynników, takich jak: rodzaj inicjacji, rozległość tej inicjacji, stopień rozproszenia w otoczeniu, stopień koncentracji (np. proszek, sprasowanie), stopień jednolitości (w przypadku mieszanin), grubość materiału w najszerszym miejscu, temperatura materiału wybuchowego, obecność spowalniaczy oraz warunki samej reakcji czyli sposób opakowania materiału wybuchowego. Jakkolwiek materiały rozszczepialne, stosowane w bombach atomowych nie są materiałami wybuchowymi w sensie podanej tu definicji, to jednak czasami są do nich zaliczane, ze względu na zbliżony, choć znacznie silniejszy efekt, jaki wywołują w momencie rozpoczęcia reakcji łańcuchowej. Do materiałów wybuchowych zalicza się m.in.: amatol, amonity, ANFO, azotan 1,2-propanodiolu, azotan celulozy, azydek ołowiu, C-4, dynamit, heksogen, HMTD, kwas pikrynowy, miedziankit, nitrogliceryna, nitroguanidyna, oktogen, pentryt, pikrynian amonu, piorunian rtęci, piorunian srebra, proch bezdymny, proch błyskowy, proch czarny, saletrol, styfninian ołowiu, TCAP, tetranitrometan, tetrazen, trinitrobenzen, trotyl, trijodek azotu.
Zagrożenia radiacyjne
Na terytorium Polski nie ma źródeł promieniowania jonizującego dużej mocy, np. elektrowni jądrowej. Jednakże występuje wiele urządzeń wykorzystujących izotopy promieniotwórcze (np. w medycynie). Zagrożenia radiacyjne mogą także wystąpić podczas transportu materiałów promieniotwórczych. Zagrożenia radiacyjne o wysokiej skali mogą również wystąpić na terenie naszego kraju w wyniku awarii elektrowni jądrowych zlokalizowanych na terenie państw ościennych. Całkowicie nie można także wykluczyć zagrożeń związanych z militarnym lub pozamilitarnym (np. atak terrorystyczny) użyciem broni atomowej.